بررسی تنوع ژنتیکی برخی از ارقام محلی انگور بر اساس خصوصیات برگی و نشانگرهای مولکولی در منطقه بجنورد استان خراسان شمالی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 فارغ‌التحصیل کارشناسی‌ارشد گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود

2 گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی شاهرود، ایران

3 مربی گروه مهندسی کشاورزی، مجتمع آموزش عالی گناباد، گناباد

4 استادیار پژوهشی، بخش تحقیقات زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان خراسان شمالی، سازمان تحقیقات،آموزش و ترویج کشاورزی، بجنورد

10.30466/rip.2021.121084

چکیده

استان خراسان شمالی از جمله مناطق مهم انگور­کاری دیم ایران می باشد. تنوع ارقام انگور این منطقه کمتر مورد بررسی قرار گرفته است. در این پژوهش تنوع ژنتیکی 25 انگور از ارقام محلی با ویژگی برگی و نشانگر ISSR و RAPD مورد بررسی قرار گرفت. بالاترین ضریب تغییرات به میزان 31/99 و 03/86 درصد به ترتیب در صفات تراکم کرک بین رگبرگ روی برگ و زیر برگ مشاهده شد. انگور­ها در تجزیه خوشه­ای بر اساس صفات برگی به چهار گروه تقسیم­بندی شدند. نتایج نشان داد که ارقام محلی کج­انگور و یاقوتی، عسگری­سفید و گلین­بارماقی، قزل­اوزم و خلیلی­قرمز ویژگی­های برگی نسبتاً مشابهی باهم دارند. در 25 رقم انگور از 10 آغازگر ISSR و 10 آغازگر RAPD در مجموع به ترتیب 103 و 113 باند بدست آمد. آغازگر UBC888 از ISSR با 13 باند و OPK از RAPD با 14 باند بیشترین تعداد باند را داشتند. فاصله ژنتیکی در ماتریس عدم تشابه در نشانگرهای RAPD بین 4/0 تا 9/0 و در نشانگرهای ISSR  از  23/0 تا 78/0 متغیر بود. بیشترین شباهت بین ارقام محلی­ کج انگور با سبز انگور، یسرقین و فخری و خلیلی­قرمز با سیاه دیررس دیده شد. تجزیه کلاستر و تجزیه به مولفه اصلی با هر دو نشانگر، ارقام را به چهار گروه مجزا تقسیم نمود. طبق نتایج هر دو نشانگر، دو رقم خوش ناو و خلیلی زرد در فاصله دورتری نسبت به سایر ارقام قرار داشتند. ارقام محلی انگور مورد مطالعه از تنوع نسبتأ بالایی برخوردار بودند که می­توان از آنها در کارهای اصلاحی و حفظ ژرم­پلاسم بهره برد.

کلیدواژه‌ها