ارزیابی صفات و انتخاب کیفیت میوه برتر در برخی از ارقام گلابی آسیایی در شرایط اقلیمی کرج با شاخص انتخاب ژنوتیپ ایده‌آل تعدیل یافته

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه مهندسی ژنتیک و به نژادی گیاهی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه بین المللی امام خمینی‌(ره)، قزوین، ایران.

2 دانشجو- پژوهشگر دورۀ پسا دکتری اصلاح نباتات، دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره)، قزوین، ایران.

3 استادیار پژوهشکده میوه های معتدله و سردسیری، موسسه تحقیقات علوم باغبانی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.

10.30466/rip.2021.53649.1186

چکیده

گلابی آسیایی (Pyrus serotina Rehd.) یکی از گونه های گلابی است که اخیرا به کشور وارد شده است. به منظور ارزیابی ارقام برتر و سازگار در شرایط آب و هوایی کرج، از هشت رقم گلابی آسیایی همراه با دو رقم شاهد از گونه گلابی اروپایی (Pyrus communis L.) استفاده شد. این ارقام در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار و طی چهار سال باغی (1393-1390) در ایستگاه تحقیقات باغبانی کرج مورد ارزیابی قرار گرفتند. بدین منظور مشخصات میوه­ دهی و میوه ارقام مورد مطالعه شامل درصد تشکیل میوه، عملکرد درخت، وزن میوه، طول میوه، قطر میوه، نسبت طول به قطر میوه، سفتی گوشت میوه، اسیدیته کل، مواد جامد محلول (TSS)، pH، رنگ میوه، زودرسی و عطر میوه ثبت گردید. با انجام تجزیه مرکب داده­ ها مشخص گردید برای تمام صفات اندازه‌گیری شده، در بین ارقام مورد مطالعه، اختلاف معنی­ دار در سطح  احتمال یک درصد وجود دارد. بیشترین عملکرد مربوط به رقم KS13 با عملکرد 91 /12 کیلوگرم در درخت بود و مشخص گردید بیشترین درصد تشکیل میوه متعلق به رقم KS7 به مقدار 00 /12 درصد بود. صفت وزن میوه با درصد تشکیل میوه همبستگی معنی‌دار و منفی در سطح یک درصد نشان داد. جهت انتخاب بهترین رقم از نظر کمیت و کیفیت میوه، روش شاخص انتخاب ژنوتیپ ایده‌آل تعدیل یافته بکار گرفته شد. با استفاده از این شاخص مشخص گردید رقم KS7  به دلیل حداکثر مقدار این شاخص در بین ارقام مورد مطالعه ایده‌آل‌ترین رقم می­باشد. در کنار این رقم، ارقام KS13، KS14 و KS10 مجموعاً در چارک مطلوب قرار گرفته و بنابراین این چهار رقم ایده‌آل‌ترین ارقام بر اساس نتایج این پژوهش معرفی گردید.

کلیدواژه‌ها


ارزانی، ک. 1385. وارد نمودن، تکثیر، بررسی قرنطینه‌ای و شروع مطالعات سازگاری برخی از ارقام گلابی آسیایی Rehd.) (Pyrus serotina با شرایط آب وهوایی ایران فاز 1: وارد نمودن و ازدیاد ژرم ­پلاسم. گزارش نهایی پروژه (شماره ثبت 4225) دانشگاه تربیت مدرس و شورای پژوهش­ های علمی کشور، 140 ص.
ارزانی، ک. 1400. وارد نمودن، تکثیر، بررسی قرنطینه ­ای و شروع مطالعات سازگاری برخی از ارقام گلابی آسیایی Rehd.) (Pyrus serotina با شرایط آب و هوایی ایران فاز 2: ارزیابی سازگاری در شرایط مختلف آب و هوایی. گزارش نهایی پروژه ملی گلابی آسیایی به شماره ثبت 84006، دانشگاه تربیت مدرس و صندوق حمایت از پژوهشگران کشور.
ارشادی، ا. 1376. بررسی و مقایسه اثرات پیوند چهار رقم سیب تجارتی ‘گلاب کهنز’، ‘شفیع‌آبادی’، ‘رد دلیشز’ و‘گلدن اسموتی’ روی شش پایه رویشی مالینگ و مالینگ مرتون. دانشگاه تهران، تهران، پایان‌نامه کارشناسی ­ارشد.
آتشکار، د. و قاسمی، ا.ع. ١٣٩٥. گزارش نهایی پروژه بررسی سازگاری ارقام گلابی آسیائی در شرایط اقلیمی کرج و اصفهان. انتشارات موسسه تحقیقات علوم باغبانی. شماره فروست ٤٩٨٠٧ مورخ 23/4/1395.
خان‌شقاقی، ا.، پیری، س. و اکبری، ک. ١٣٩٤. بررسی خصوصیات میوه ارقام گلابی آسیایی در شرایط آب و هوایی ابهر. کنفرانس بین المللی علوم و مهندسی، ٢٠١٥ . دبی- امارات.
خوش­ قلب، ح.، ارزانی، ک. و کریم ­زاده، ق.1382. بر همکنش اثرات پایه و پیوندک در تعیین اندازه درخت، موفقیت پیوند، استقرار اولیه، ویژگی­های رویشی و کارآیی جذب عناصر غذایی در برخی از ارقام گلابی آسیایی (Pyrus  serotine Rhd.) در شرایط آب و هوایی تهران. سومین کنگره علوم باغبانی ایران10- 12 شهریور، کرج (خلاصه مقالات 21-22).
دهقانی، ب.، ارزانی، ک.، ساریخانی، ح. و خرمی، س. ١٣٩١ .ارزیابی پومولوژیک و تغییرات فصلی رشد و نمو میوه برخی از ارقام گلابی آسیایی در شرایط آب و هوایی تهران. مجله به ­زراعی نهال و بذر، ٤: 419-433.
رضایی، ع.، ارزانی، ک. و ساریخانی‌خرمی، س. 1399. ارزیابی مورفولوژیک و شناسایی ژنوتیپ‌های برتر گردو (‏Juglans regia L.‎‏) ‏در شمال استان همدان. ایران. علوم باغبانی ایران، 51(2): 441-457.
زالی، ح. و براتی، ع. 1399. بررسی شاخص انتخاب ژنوتیپ ایده­آل (SIIG) به منظور گزینش لاین‌های امیدبخش جو با عملکرد بالا و خصوصیات زراعی مطلوب. پژوهشنامه اصلاح گیاهان زراعی، ۱۲(۳۴): 93-104.
زالی، ح.، سفالیان، ا.، حسنلو، ط.، زین­ال عابدینی، م. و اصغری، ع. 1398. بررسی ارتباط بین تعدادی از صفات فیزیولوژیک و مرفولوژیک کلزا با نشانگرهای مولکولی SSR در شرایط تنش خشکی. تنش‌های محیطی در علوم زراعی، 12(4): 1017-1029.
شاهی‌قره‌لر، ع.، زمانی، ذ.، فتاحی‌مقدم، م.ر.، بوذری، ن. و خدیوی‌خوب، ع. 1389. بررسی تنوع ژنتیکی برخی از ژنوتیپ­های وحشی زیرجنس Cerasus با استفاده از خصوصیات رویشی و بذر. مجله علوم باغبانی ایران، 4: 359-373.
صفرپورشورباخلو، م.، بهار، م.، طباطبائی، س.ب. و عبداللهی، ح. 1388. تعیین تنوع ژنتیکی ارقام گلابی (Pyrus spp.) با استفاده از نشانگرهای ریزماهواره‌ای. مجله علوم و فنون باغبانی، 9: 113-128.
عبدالهی، ر.، حاجی‌لو، ج.، زین‌العابدینی، م.، مهنا، ن. و غفاری، م.ر. 1398. ارزیابی صفات کیفی پوست و گوشت برخی از ارقام و ژنوتیپ‌های هلو. علوم باغبانی ایران، 50(1): 151-162.
فرشادفر، ع. 1394. اثر متقابل ژنوتیپ و محیط در اصلاح نباتات. انتشارات دانشگاه رازی کرمانشاه، 532 ص.
کوشش‌صبا، م.، ارزانی، ک. و جلالی‌جواران، م. ۱۳۸۷. مطالعه آلل­های ناسازگاری برخی ژنوتیپ­های گلابی آسیایی (Pyrus serotina Rehd.)  به کمک روش PCR . به­زراعی نهال و بذر (نهال و بذر سابق)، 24: 445-456.
هناره، م. و حسنی، ق. 1398. ارزیابی خصوصیات رویشی و پومولوژیک و عملکرد میوه برخی از ارقام گلابی آسیایی در شرایط اقلیمی ارومیه. نهال و بذر، 35(1): 73-94.
Arzani, K. 2001. The position of pear breeding and culture in Iran: Introduction of some Asian pear (Pyrus serotina Rehd.) cultivars. In International Symposium on Asian Pears, Commemorating the 100th Anniversary of Nijisseiki Pear, 587: 167-176.
Arzani, K. 2002. The effect of european pear (Pyrus communis l.) and quince (Cydonia oblonga l.) seedling rootstocks on growth and performance of some asian pear (Pyrus serotina rehd.) cultivars. In I International Symposium on Rootstocks for Deciduous Fruit Tree Species, 658: 93-97.
Arzani, K. 2004. Progress in the national Asian pear project: A study on the adaptation of some Asian pear (Pyrus serotina Rehd) cultivars to Iranian environmental conditions. In IX International Pear Symposium, 671: 209-212.
Arzani, K., Bahadori, F. and Piri, S. 2009. Paclobutrazol reduces vegetative growth and enhances flowering and fruiting of mature ‘JH Hale’and ‘Red Skin’peach trees. Horticulture Environment and Biotechnology, 50(2): 84-93.
Arzani, K., Khoshghalb, H., Malakouti, M.J. and Barzegar, M. 2008. Postharvest fruit physicochemical changes and properties of Asian (Pyrus serotina Rehd.) and European (Pyrus communis L.) pear cultivars. Horticulture Environment and Biotechnology, 49(1): 244-252.
Beutel, J.A. 1990. Asian Pear. PP. 304-309. In: Janick, J. E. Simon (Eds.), Poland Timber Press, USA.
Crisosto, C., Garner, D., Crisosto, G., Sibbett, G. and Day, K. 1994. Early harvest prevents internal browning in Asian pears. California Agriculture, 48(4): 17-19.
Elshihy, O.M., Sharaf, A.N. and Muzher, B.M. 2004. Morphological, anatomical and biochemical characterization of Syrian pear (Pyrus syriaca Boiss) genotypes. Arab Journal of Biotechnology, 7(2): 209-218.
Hanamoto, Y. 2001. Leap of Tottori 'Nijisselki' Pear to the World. In International Symposium on Asian Pears, Commemorating the 100th Anniversary of Nijisseiki Pear, 587: 127-127.
Hiwasa, K., Nakano, R., Hashimoto, A., Matsuzaki, M., Murayama, H., Inaba, A. and Kubo, Y. 2004. European, Chinese and Japanese pear fruits exhibit differential softening characteristics during ripening. Journal of Experimental Botany, 55(406): 2281-2290.
Hwang, C.L. and Yoon, K. 1981. Multiple attributes decision making methods and applications, Springer, Berlin Heidelberg, pp: 58-191.
Kadkhodaei, S., Arzani, K., Yadollahi, A., Karimzadeh, G. and Abdollahi, H. 2021. Genetic Diversity and Similarity of Asian and European Pears (Pyrus Spp.) Revealed by Genome Size and Morphological Traits Prediction. International Journal of Fruit Science, 21(1): 619-633.
Katayama, H. and Uematsu, C. 2006. Pear (Pyrus spp) genetic resources in Iwate, Japan. Genetic Resources and Crop Evolution, 53(3): 483-498.
Krause, S., Hammer, K. and Buerkert, A. 2007. Morphological biodiversity and local use of the Himalayan pear (Pyrus pashia) in Central Bhutan. Genetic Resources and Crop Evolution, 54(6): 1245-1254.
Ma, S.S. and Chen, P.M. 2003. Storage disorder and ripening behavior of ‘Doyenne du Comice’pears in relation to storage conditions. Postharvest Biology and Technology, 28(2): 281-294.
Shen, T. 1980. Pears in China. HortScience 15: 13-17.
Yan, W. and Kang, M.S. 2002. GGE biplot analysis: A graphical tool for breeders, geneticists, and agronomists. CRC press, Boca Raton, FL, USA.
Zali, H., Sofalian, O., Hasanloo, T., Asghari, A. and Hoseini, S.M. 2015. Appraising of drought tolerance relying on stability analysis indices in canola genotypes simultaneously, using selection index of ideal genotype (SIIG) technique: Introduction of new method. Biological Forum, 7(2): 703-711.