ارزیابی پایداری بوم نظام‌های تولید زیتون بر اساس تکنیک امرژی در شهرستان نهبندان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 فارغ التحصیل دکتری گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زابل، زابل، ایران.

2 استاد، گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زابل، زابل، ایران.

3 استادیار گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زابل، زابل، ایران.

10.30466/rip.2024.55017.1299

چکیده

شناسایی و معرفی اکوسیستم ­های پایدار علاوه بر دستیابی به امنیت غذایی در بلندمدت، با حفاظت از منابع طبیعی و ارائه خدمات زیست محیطی ناشی از آن منابع همراه است. در این مطالعه از تحلیل‌ ساختار ورودی‌ها و شاخص‌های مبتنی بر امرژی برای بررسی و مقایسه عملکرد زیست‌محیطی دو بوم ­نظام مکانیزه و سنتی زیتون واقع در شهرستان نهبندان در سال 1401 استفاده شد. برای انجام این پژوهش کلیه نهاده­ های محیطی رایگان و نهاده ­های استحصال شده از اقتصاد انسانی غیررایگان اعم از تجدید­پذیر و تجدید­ناپذیر برای هر دو نظام سنتی و مکانیزه زیتون اندازه­ گیری و برآورد گردید. کل امرژی ورودی به بوم­ نظام­ های مکانیزه و سنتی زیتون به ترتیب 1018× 1/09 و 1018×2/00 امژول خورشیدی در هکتار در سال گزارش گردید. از مجموع این ورودی ­ها، سهم ورودی­ های تجدیدناپذیر بویژه فرسایش خاک نسبت به سایر نهاده ­ها بیشتر بود. مقادیر نهاده‌های خریداری شده در سیستم ­های مکانیزه و زیتون به ترتیب 1016 ×2/63 و 1016 ×1/61 امژول خورشیدی در هکتار در سال گزارش شد. از شاخص ­های امرژی مانند درصد تجدیدپذیری امرژی (R)، نسبت عملکرد امرژی (EYR )، نسبت سرمایه­ گذاری استاندارد (EIR) و اصلاح شده (EIR*) و نسبت بار محیط زیستی استاندارد (ELR) و اصـلاح شـده (ELR*) برای شناسایی بهترین شیوه ­های مدیریتی تولید زیتون جهت حرکت به سمت کشاورزی پایدار استفاده می­ شود. نتایج نشان می‌دهند که تولید پایدار زیتون نیازمند تغییر از سیستم‌های مبتنی بر سوخت‌های فسیلی که منابع طبیعی تجدیدناپذیر و آلوده‌کننده هستند، به سیستم‌هایی است که از منابع طبیعی تجدیدپذیر و پاک مانند خورشید، باد و آب استفاده می‌کنند. برای دستیابی به بو­م ­نظام ­های پایدارتر، استفاده از خاکورزی حفاظتی و جایگزینی کود شیمیایی با کود آلی برای استفاده دربوم ­نظام­ های تولید زیتون توصیه می‌شود.

کلیدواژه‌ها

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار