مقایسه ویژگی‏های کمی و کیفی میوه ژنوتیپ‏های بومی انبه (Mangifera indica L.) در برخی از مناطق استان سیستان و بلوچستان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار پژوهشی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی اصفهان، بخش تحقیقات زراعی و باغی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اصفهان، ایران.

2 استاد گروه علوم باغبانی و فضای سبز، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران، ایران.

3 ساستادیار پژوهش پژوهشکده خرما و میوه‌های گرمسیری، موسسه تحقیقات علوم باغبانی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی اهواز، ایران.

4 دانش‌آموخته کارشناسی‌ارشد علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران.

10.30466/rip.2022.53134.1141

چکیده

این پژوهش به‌منظور ارزیابی ویژگی‏های کمی و کیفی میوه ‏های 32 ژنوتیپ از دانهال‏ های انبه شهرستان ‏های چابهار و کنارک واقع در استان سیستان و بلوچستان در قالب طرح بلوک­ های کامل تصادفی اجرا گردید. از هر درخت گزینش شده، 15میوه انبه یکنواخت در مرحله بلوغ کامل (بر اساس رنگ پوست) برداشت و صفت‏ های طول، عرض و وزن میوه، pH آب­میوه، قند کل میوه، مواد جامد محلول و اسیدیته کل میوه اندازه­ گیری شد. همچنین ویژگی­ های برگ درختان شامل طول و عرض برگ و طول دمبرگ تعیین گردید. از نظر میزان مواد جامد محلول، اسیدیته کل و قند کل میوه گوناگونی زیادی در بین ژنوتیپ­های مورد بررسی وجود داشت. بر اساس نتایج، صفت‏ های وزن میوه، وزن هسته، درصد قند کل و اسیدیته کل میوه دارای بالاترین میزان گوناگونی بودند. نتایج تجزیه واریانس داده­ ها نشان داد که ژنوتیپ‏ های چابهار و کنارک در صفت‏ های کمی و کیفی در سطح احتمال یک درصد اختلاف معنی ‏داری داشتند. بر اساس نتایج تجزیه همبستگی، بین صفت وزن میوه با صفت‏ های طول و عرض میوه در بین ژنوتیپ‏ های منطقه کنارک همبستگی مثبت و معنی‏ داری وجود داشت، در حالی‏که در ژنوتیپ‏ های مورد بررسی در منطقه چابهار بین این صفت ‏ها همبستگی مشاهده نشد. ژنوتیپ‏ های مورد بررسی بر اساس تجزیه خوشه‏ ای در چهار گروه طبقه ‏بندی شدند. بر اساس توصیف ­نامه انبه، در بین ژنوتیپ‏ های بررسی شده در منطقه چابهار، ژنوتیپ ‏های 11 و 6 و در منطقه کنارک ژنوتیپ شماره 14 به‌عنوان ژنوتیپ‏ های برتر معرفی شدند. این ژنوتیپ‏ ها را می‏توان در برنامه ‏های به‏نژادی انبه مورد استفاده قرار داد.

کلیدواژه‌ها


احمدی، ک.، عبادزاده، ح.، حاتمی، ف.، حسین ‏پور، ر. و عبدشاه، ه. 1398. آمارنامه کشاورزی سال 1397 (جلد سوم: محصولات باغبانی). وزارت جهاد کشاورزی، معاونت برنامه‏ ریزی و اقتصادی، مرکز فناوری اطلاعات و ارتباطات.
جلیلی ­مرندی، ر. 1390. پرورش میوه ‏های مناطق گرمسیری و نیمه ­گرمسیری (ویرایش اول). انتشارات جهاد دانشگاهی واحد آذربایجان­غربی، 438 ص.
حسینی، ز. 1386. روش‏ های متداول در تجزیه مواد غذایی (ویرایش اول). انتشارات دانشگاه شیراز، 232 ص.
شمیلی، م.، طلایی، ع.، فتاحی­ مقدم، م. و طالبی، س.م. 1389، بررسی فنوتیپی برخی ژنوتیپ‌های انبه در ایران. نشریه علوم باغبانی ایران، 41(2): 95-100.
عباسی، م.، حیدری، م. و دانشور، م. 1392. ارزیابی اولیه خصوصیات میوه درختان گزینش شده انبه (Mangifera indica L.) در میناب. مجله تولیدات گیاهی، 35(4): 117-129.
لطیفی‌خواه، ا. 1396. مقایسه عملکرد و ویژگی‌های کمی و کیفی پنج ژنوتیپ برتر انبه در بلوچستان. گزارش نهایی پروژه تحقیقاتی. انتشارات سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، شماره ثبت 51153، 21 ص.
Bally, I.S. 2011. Advances in research and development of mango industry. RevistaBrasileira de Fruiticultura, 33: 57-63.
Dar, M.S., Oak, P., Chidley, H., Deshpande, A., Giri, A. and Gupta, V. 2016. Nutrient and flavor content of mango (Mangiferaindica L.) cultivars: an appurtenance to the list of staple foods. In Nutritional composition of fruit cultivars. In: M.S.J., Simmonds, V.R., Preedy (Eds). Nutritional Composition of Fruit Cultivars. (pp.445-467.) Academic Press.
Dillon, N.L., Bally, I.S., Wright, C.L., Hucks, L., Innes, D.J. and Dietzgen, R.G. 2013. Genetic diversity of the Australian national mango gene bank. Scientia Horticulturae, 150: 213-226.
FAO STAT. 2018. FAO Statistics, Food and Agriculture Organization of the United Nations, Rome, Italy. http://faostat.fao.org/.
International Board for Plant Genetic Resources (IBPGR) 2006. Descriptors for mango (Mangiferaindica L.). Rome, Italy.
Kambale, A.B., Karale, A.R., Garad, B.V., Shirsath, H.K. and More, T.A. 2004. Selection of seedling mango types for pickling characters. Journal of Maharashtra Agricultural Universities, 29(3): 348-349.
Karihaloo, J.L. and Dwivedi, Y.K. 2003. Analysis of Indian mango cultivars using RAPD markers. Journal of Horticulturae Science and Biotechnology, 78(3): 285-289.
Kuhn, D.N., Dillon, N., Bally, I., Groh, A., Rahaman, J., Warschefsky, E., Freeman, B., Innes, D. and Chambers, A.H. 2019. Estimation of genetic diversity and relatedness in a mango germplasm collection using SNP markers and a simplified visual analysis method. Scientia Horticulturae, 252: 156-168.
Latifikhah, E., Bahrami, H.R., Masserti, B.E. 2017. Evaluation of Some Quantitative and Qualitative Characteristics of 5 Mango Superior Genotypes from South-eastern Areas of Iran. International Journal of Farming and Apllied Sciences, 6: 143-145.
Lawson, T., Lycett, G.W., Ali, A. and Chin, C.F. 2019. Characterization of Southeast Asia mangoes (Mangiferaindica L) according to their physicochemical attributes. Scientia Horticulturae, 243: 189-196.
Luo, C., He, X.H., Chen, H., Ou, S.J., Gao, M.P., Brown, J.S. and Schnell, R.J. 2011. Genetic diversity of mango cultivars estimated using SCoT and ISSR markers. Biochemical Systematic and Ecology, 39(4-6): 676-684.
Majumder, D.A.N., Hassan, L., Rahim, M.A. and Kabir, M.A. 2013. Genetic diversity in mango (Mangiferaindica L.) through Multivariate Analysis. Bangladesh Journal of Agricultural Research, 38(2): 343-353.
Radha, T. and Manjula, C.1999. Characteristics of some polyembryonic mango types grown under Kerala conditions. VI International Symposium on Mango. Acta Horticulturae, 509: 135-142.
Rajwana, I.A., Tabbasam, N., Malik, A.U., Malik, S.A. and Zafar, Y. 2008. Assessment of genetic diversity among mango (Mangiferaindica L.) genotypes using RAPD markers. Scientia Horticulturae, 117(3): 297-301.
Raza, S.A., Khan, A.S., Khan, I.A., Rajwana, I.A., Ali, S., Khan, A.A. and Rehman, A. 2017. Morphological and physico-chemical diversity in some indigenous mango (Mangiferaindica L.) germplasm of Pakistan. Pakistan Journal of Agricultural Sciences, 54(2): 287-297.
Shamili, M., Fatahi, R. and Hormaza, J. 2012. Characterization and evaluation of genetic diversity of Iranian mango (Mangiferaindica L., Anacardiaceae) genotypes using microsatellites. Scientia Horticulturae, 148: 230-234.
Sherman, A., Rubinstein, M., Eshed, R., Benita, M., Ish-Shalom, M., Sharabi-Schwager, M., Rozen, A., Saada, D., Cohen, Y. and Ophir, R., 2015. Mango (Mangifera indica L.) germplasm diversity based on single nucleotide polymorphisms derived from the transcriptome. BMC Plant Biology, 15(1): 1-11.
Singh, J., Singh, R.R., Yadav, G.S. and Singh, U.K. 2004. Studies on genetic variability in mango (Mangiferaindica L.). Journal of Apply and Biology, 14:34-35.
Singh, S.K., Singh, A., Nath, V., Parthasarathy, V.A., Sthapit, B., Rajan, S. and Vinoth, S. 2015. Genetic Diversity in Seedling Populations of Mango. Indian Journal of Plant Genetic Resources, 28(1): 123-131.
Taylor, J. 2018. Quality assurance of chemical measurements. Routledge, New York.
Uddin, M,Z., Rahim, M.A., Alam, M.A., Barman, J.C. and Wadud, M.A. 2006. A study on the physical characteristics of some mango germplasms grown in Mymensingh condition. International Journal Sustain of Crop Production, 1(2): 33-38.