تاثیر هرس بر شاخص‌های فتوسنتزی، صفات فیزیولوژیکی، بیوشیمیایی و الگوی بیان برخی ژن‌های دخیل در متابولیسم فنل در زیتون رقم زرد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران.

2 دانشیار گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران.

3 استادیار گروه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی گیلان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، رشت، ایران.

4 مرکز تحقیقات و توسعه پارما، دانشگاه آیداهو، آمریکا

10.30466/rip.2023.121348

چکیده

درخت زیتون از محصولات کشاورزی خیلی مهم در ایران می‌باشد. برای افزایش بهره ­وری عملکرد آن، توجه به مسائل مدیریتی درختان از جمله هرس اهمیت فراوانی دارد. به منظور بررسی تاثیر سطوح مختلف هرس بر شاخص‌های فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی درختان زیتون رقم زرد، آزمایشی در ایستگاه تحقیقات زیتون رودبار در طی دو سال متوالی (1399-1398) انجام شد. برای این منظور تیمارهای هرس در چهار سطح شاهد (بدون هرس)، کاهش 15، 30 و 45 درصد از حجم تاج پوششی، به ترتیب شامل هرس سبک، متوسط و سنگین در بهمن ماه سال اول روی درختان اعمال شد. نتایج نشان داد بیشترین مقدار بیان ژن فنیل ­آلانین­ آمونیالیاز (PAL) و سطح فعالیت آنزیم مرتبط و کمترین مقدار بیان ژن پلی‌فنل‌اکسیداز (PPO) و سطح فعالیت آنزیم آن در بافت برگ تحت تیمار هرس متوسط به‌دست آمد. افزایش محتوای فنل کل تحت شدت هرس 30%، ارتباط مستقیمی با افزایش بیان ژن PAL و فعالیت آنزیم  مربوطه داشت. مقدار شاخص فتوسنتز در تیر ماه، هم­زمان با گل ­انگیزی درختان زیتون، در تیمار هرس متوسط و سبک به دلیل افزایش بیان ژن روبیسکو بالاتر بود. هرس شدید تاثیر نامطلوب بر فعالیت آنزیم­ های PAL وPPO و همچنین بیان ژن­ های مربوط به این آنزیم ­ها و ژن ­های مربوط به آنزیم روبیسکو داشت. به‌طور کلی و با توجه به متغیرهای بررسی شده، بویژه متابولیسم فتوسنتز و ترکیبات فنلی، هرس با کاهش 30 درصد کانوپی، به عنوان شدت هرس مناسب برای مدیریت باغات زیتون قابل توصیه است

کلیدواژه‌ها